Zorginformatiebouwstenen: grote stap richting optimale zorginformatie

Zorgverleners werken vaak met verschillende patiëntregistratiesystemen. De uitwisseling van patiëntgegevens tussen die verschillende systemen gaat echter niet altijd goed. Interpretatiefouten kunnen de behandeling in gevaar brengen en soms zelfs voor onveilige situaties zorgen voor de patiënt.

Een dataplatform is al een goede stap in de richting om patiëntgegevens uit meerdere bronnen te verzamelen, te beheren en te analyseren. Maar ook zorginformatiebouwstenen kunnen van enorm toegevoegde waarde zijn: ze zorgen voor een gestandaardiseerde uitwisseling van patiëntgegevens. Dat maakt ze een grote wens van veel zorgverleners. In dit blog zet ik op een rijtje wat zorginformatiebouwstenen zijn en hoe je deze kunt combineren met ongestructureerde patiëntgegevens.

Waarom is standaardisering van patiëntgegevens zo belangrijk?
Bij het delen en gebruiken van informatie over een patiënt is het heel belangrijk dat de informatie voor alle behandelende zorgverleners dezelfde betekenis heeft. Dit wordt ook wel ‘eenheid van taal’ of ‘eenduidige zorginformatie’ genoemd. Als een patiënt bijvoorbeeld een allergie heeft, moet de ernst van deze allergie voor alle betrokken zorgverleners duidelijk zijn. Waar is de patiënt precies allergisch voor, wat zijn de symptomen en wat de gezondheidsrisico’s? Zo is iedere zorgverlener goed op de hoogte en wordt altijd het juiste medicijn voorgeschreven. Dat is niet alleen handig en efficiënt: in veel gevallen is het van levensbelang.

Wat zijn zorginformatiebouwstenen?
Zorginformatiebouwstenen zijn een middel om deze eenduidige zorginformatie tot stand te brengen. Een zorginformatiebouwsteen beschrijft nauwkeurig wat je over een bepaald item van het zorgproces van de patiënt moet vastleggen. Met de zorginformatiebouwsteen AlcoholGebruik weet je bijvoorbeeld precies wat je over het alcoholgebruik van een patiënt moet registreren en hoe je dit moet doen. Zo weet een nieuwe zorgverlener bij een overdracht dat het bij die ene patiënt bijvoorbeeld gaat om tien eenheden alcohol per dag en niet per maand.

Stappen richting eenduidige zorginformatie
Hoe zorg je er nou voor dat informatie zorgvuldig wordt uitgewisseld? Hiervoor moet je drie belangrijke stappen zetten:
• De informatiestandaarden met elkaar afspreken en afstemmen
• De informatiestandaarden implementeren in systemen (zoals in elektronische patiëntendossiers)
• Stimuleren dat de zorgverleners de informatiestandaarden gebruiken

Uitwisselingsstandaard
Met het afspreken en implementeren van de standaarden gaat het de goede kant op. Inmiddels heeft het Informatieberaad Zorg de Basisgegevensset Zorg en het model van de Zorginformatiebouwstenen vastgesteld als standaarden voor de uitwisseling van patiëntdata. De Basisgegevensset Zorg bestaat uit een minimale set van patiëntgegevens die specialismes, ziektebeelden en beroepsgroepen overstijgend is en die belangrijk is voor de continuïteit van zorg. Deze Basisgegevensset moet ervoor zorgen dat zorgorganisaties, zorgverleners, overheid, leveranciers en kwaliteitsregistraties dezelfde gegevens gebruiken. De zorginformatiebouwstenen maken deel uit van deze Basisgegevensset Zorg.

Ongestructureerde medische gegevens
De zorginformatiebouwstenen vormen daarmee een belangrijke stap richting een zorgvuldige uitwisseling van patiëntgegevens. Maar niet alle patiëntgegevens zijn te standaardiseren, zoals dat wel het geval is voor medicatiegebruik, allergieën en lab-uitslagen. Als zorgverlener leg je ook vast hoe het met de patiënt gaat. Heeft hij last van bijwerkingen? Voelt hij zich beter dan de maand ervoor? En ligt dit aan de medicatie of aan zijn levensstijl? Deze informatie is relevant voor de behandeling, maar valt nog niet allemaal op te slaan in zorginformatiebouwstenen. Dit komt omdat ze meestal worden geregistreerd in tekstvorm in gespreksverslagen. Het zijn daarmee ongestructureerde gegevens.

Smart indexing
De informatie in deze ongestructureerde gegevens levert veel waardevolle inzichten op wanneer je een tool gebruikt die de teksten zelfstandig analyseert en omzet in gestructureerde informatie. Veel tools die hiervoor beschikbaar zijn, gaan voornamelijk op zoek naar woorden en concepten die hen van tevoren geleerd zijn; het zogeheten top-down principe. Dit is al een stap in de goede richting, maar het is nog steeds beperkt.

Een smart indexing tool gaat een stapje verder: het vist letterlijk naar woorden en weet niets van de relatie van deze woorden met andere woorden. Het maakt gebruik van een basiskennis van talen en onderschept per zin de belangrijke woorden en woordrelaties. Het zet die gegevens in een database zodat je zonder voorkennis van een patiënt of een ziekte geschreven teksten kunt analyseren en interpreteren. Je krijgt zo alle relevante informatie op een rijtje, zonder dat je deze hoeft in te voeren in een systeem.

Optimaal informatiegebruik
Door zorginformatiebouwstenen te combineren met smart indexing krijg je the best of both worlds: de gestandaardiseerde informatie die met andere zorgverleners makkelijk uit te wisselen is door gebruik te maken van de zorginformatiebouwstenen. Én de informatie die niet in cijfers en standaarden te vangen is, maar wel een compleet beeld geeft van de patiënt door de ongestructureerde gegevens te ontsluiten met behulp van smart indexing.