Gemeente Roermond klaar voor VDI dankzij SAN van EMC

Nederlandse gemeenten staan aan de vooravond van ingrijpende veranderingen op ICT gebied. Waar ze tot nu toe hun eigen ICT-omgeving hadden, ontkomen vooral middelgrote en kleinere gemeenten niet aan samenwerking met anderen. Met het oog op die toekomst en om kosten te besparen is de gemeente Roermond al in 2006 begonnen met virtualisatie van de storage-omgeving, niet veel later gevolgd door de virtualisatie van applicaties. Inmiddels is ook de telefonie-omgeving gevirtualiseerd en werken als test de eerste vijftig medewerkers op een virtuele desktopinfrastructuur (VDI). Om VDI verder uit te rollen is een nieuw en beter schaalbaar SAN onontbeerlijk.

Gespiegeld SAN
In 2003 implementeerde de gemeente Roermond zijn eerste EMC SAN: twee CLARiiON CX400’s verdeeld over twee locaties - het stadhuis en het Aureool gebouw - die actief-actief werden gespiegeld. Frans Laumen, teamleider ICT: “Onze ICT-afdeling was destijds even groot als nu, elf medewerkers. Maar er kwam steeds meer werk op ons af, want er werd steeds meer geautomatiseerd. We zochten naar manieren om het beheer te vereenvoudigen. Dat kon onder andere door alle storage te centraliseren.” De keus viel op EMC. Behalve het SAN werd destijds ook de backup vernieuwd, waarbij tape werd vervangen door disk. Al met al leidde dat ertoe dat in geval van een storing de desbetreffende server binnen een half uur weer in de lucht was. “Een spectaculaire verbetering, daarvoor kon het wel een dag duren”, zegt Laumen.

Minstens zo belangrijk als het efficiëntere beheer en de sterk verbeterde beschikbaarheid was het feit dat de gemeente de volledige oplossing, inclusief uitwijk, in eigen beheer had. “We hebben destijds ook gekeken naar de mogelijkheid om de uitwijk te realiseren via een extern datacenter, maar op termijn verdien je de investering in een eigen voorziening ruimschoots terug. Zeker omdat we door de actief-actief modus onze resources zeer efficiënt gebruiken.”

Eigen testomgeving
Dit eerste SAN was drie jaar later, in 2006, toe aan vervanging. Weer viel de keus op EMC. Dit keer werd de volledige omgeving gevirtualiseerd. Dat leverde wederom een grote tijdwinst op als het gaat om beheer, vertelt Joost Poulissen, verantwoordelijk voor de ICT-infrastructuur. “We liepen destijds voorop met virtualisatie, waardoor het beheer efficiënter werd. Het had ook als voordeel dat we vrij eenvoudig een eigen testomgeving konden bouwen. Die omgeving is een exacte kopie van onze productie-omgeving. Het stelt ons in staat om het gros van alle implementaties zelf te doen, want we kunnen vooraf testen of alles werkt. We schakelen nu zelden nog een implementatiepartner in en dat levert weer besparingen op.”

FAST: twee vliegen in één klap
In 2009 was ook dit gevirtualiseerde SAN toe aan vervanging. Omdat de gemeente Roermond altijd zeer tevreden is geweest over EMC, stond deze leverancier nu weer op de shortlist. De keus viel op twee EMC CLARiiON CX240’s, die middels MirrorView/S worden gespiegeld. Uiteraard is de omgeving wederom volledig gevirtualiseerd. Op 18 fysieke VMware servers draaien ongeveer 180 virtuele machines: circa 130 servers en 50 werkplekken.

Een jaar na deze implementatie stond een upgrade op het programma. Poulissen: “We wilden wederom een efficiencyslag maken in het beheer. EMC had inmiddels nieuwe technologie aan CLARiiON toegevoegd die het beheer nog verder vereenvoudigt, waaronder FAST en FAST Cache. In de oude omgeving moesten we zelf aangeven welke data op snelle disks en welke op langzame schijven moest worden geplaatst. Het gevolg was dat we met een aantal applicaties performanceproblemen hadden omdat die relatief vaak gebruik maakten van data op langzame schijven. Met FAST en FAST Cache slaan we twee vliegen in één klap: wij hoeven zelf niet meer aan te geven welke data waar moet worden opgeslagen, met alle tijdwinst van dien. En de performanceproblemen zijn opgelost want het SAN herkent zelf welke data snel beschikbaar moet zijn.”

Een tweede aandachtspunt was dat de storage-omgeving schaalbaar genoeg moest zijn om virtuele desktops op alle 700 werkplekken te ondersteunen. Poulissen: “Dat zijn momenteel nog grotendeels desktop computers. Deze willen we het komende jaar zoveel mogelijk virtualiseren. We hebben met 50 virtuele desktops een test gedaan en daarvoor was het noodzakelijk dat we eerst onze storagecapaciteit zouden uitbreiden. Het resultaat van de test is dat VDI verder binnen de organisatie ingevoerd gaat worden. Wij staan op het punt om een Europese aanbesteding uit te schrijven voor het volledige traject.”

Migratie zonder downtime
De implementatie van het SAN ging van een leien dakje en de migratie is zonder downtime verlopen. Een goede voorbereiding met hulp van de testomgeving bleek het halve werk. Verspreid over twee weekenden in de periode rond kerst 2010 is de migratie uitgevoerd. De drie infrastructuurspecialisten namen dat werk voor eigen rekening, een engineer van EMC keek op de achtergrond mee en gaf waar nodig uitleg. Laumen: “Wij willen graag zelf alle kennis in huis hebben. Daar zitten natuurlijk risico’s aan, maar het brengt ook veel voordelen met zich mee. Om de risico’s te beperken zorgen wij ervoor dat de drie leden van het infrastructuurteam elkaar kunnen vervangen en over dezelfde kennis beschikken.”

Virtual desktop infrastructure: meer met minder
Nu het nieuwe SAN naar volledige tevredenheid draait, staat de Europese aanbesteding voor het virtualiseren van zoveel mogelijk werkplekken op de planning. Daarmee kan de gemeente opnieuw een efficiencyslag in beheer maken. 

Poulissen: “In de huidige situatie hebben nog niet alle medewerkers de mogelijkheid om thuis te werken. En gelukkig maar, want een thuiswerkplek betekent voor ons gewoon een extra werkplek erbij die beheerd moet worden. Een werkplek bovendien met veel grotere beveiligingsrisico’s dan de werkplekken op kantoor. Als straks iedereen vanaf een virtuele desktop werkt, speelt dit niet meer. Dan staat er immers lokaal geen informatie meer op laptops die we moeten beveiligen en we hoeven ons dan ook niet meer druk te maken over eventuele virussen op een thuiswerkplek. Met VDI maakt het zowel voor het beheer als de beveiliging niet meer uit vanaf welke werkplek en met welk device iemand inlogt, al zitten onze collega’s met een tablet computer op het strand in Zuid-Frankrijk. Al met al betekent dit dat we minder middelen nodig hebben om onze omgeving veiliger en beter beheersbaar te maken.”

Samenwerkingssverband
Daarnaast heeft de gemeente onlangs een volledig gevirtualiseerde IP-telefonie-omgeving geïmplementeerd. “Ja, hiermee lopen we redelijk vooraan”, weet Laumen. “Maar in onze visie moeten we ook wel. Want als je wilt samenwerken met andere gemeenten en je wilt daarbij verder gaan dan alleen ‘een touwtje trekken om elkaars uitwijk te doen’, dan moet je zoveel mogelijk virtualiseren, niet alleen servers maar ook applicaties, desktops en telefonie. Alleen op die manier kun je erin slagen kostenefficiënt een private cloud te bouwen van waaruit je ICT-diensten aanbiedt. Gelukkig hebben wij een wethouder die deze visie deelt. Mede daardoor landen onze ideeën over innovatie zo goed. Ons team is in tien jaar tijd even groot gebleven, maar we zijn, mede door een gemeentelijke herindeling, in enkele jaren tijd gegroeid van 450 naar 700 werkplekken. De intensiteit van automatisering is in die periode eveneens fors toegenomen. Door voortdurend de mogelijkheden van nieuwe technologie te onderzoeken, slagen wij er steeds weer in meer te doen met minder.”