Datavisualisatie: schaalbaar de juiste beslissing nemen

Het op de juiste manier visualiseren van je data is ontzettend belangrijk om datagedreven te kunnen werken binnen je organisatie. Waarom dat is, legt Data Strategy Leader Louis de Roo uit in deze blog.

Laat ik eerst maar beginnen met een disclaimer: schrijven over datavisualisatie is net zoiets als macrameeën over politiek: misschien lukt het je je ideeën over te brengen, maar je blijft bezig je uit te drukken in het verkeerde medium. Dit stuk was natuurlijk veel beter geweest met een briljante set visualisaties erbij om mijn verhaal kracht bij te zetten. De reden dat ik er toch over schrijf is omdat ik, net als de meesten onder ons, niet zo heel goed ben in het visualiseren van data. Goed, misschien heb ik iets meer meegekregen van de achterliggende principes, en heb ik geleerd goede en slechte voorbeelden te herkennen: ik ben nog steeds beslist geen specialist.
 
Data visualiseren overbodige luxe?
Data visualiseren is bij de meesten van ons een leuke bijkomstigheid. Opgegroeid met Excel en bekend met de data die we voor ons zien lijkt het een wat overbodige luxe om tijd en energie te besteden aan het ‘mooi maken’ van onze data. De cijfers liegen niet, toch?

De ongemakkelijke waarheid is dat er iets meer bij komt kijken dan dat. Inderdaad, cijfers liegen niet. Maar cijfers láten liegen is een stuk makkelijker dan het lijkt. Vaak doen we het zelfs onbedoeld. En je hoeft heus geen schimmige accountant te zijn om sommige informatie in de cijfers te laten verdwijnen.
 
Waarom data bekijken?
Voor ik hier een tirade begin tegen de firma list en bedrog die ons op slinkse wijze manipuleert door bepaalde data wel en niet te laten zien is het goed om even terug te gaan naar het waarom. Want waarom willen we eigenlijk data bekijken? De basisgedachte achter datagedreven werken is dat we onze organisatie kunnen sturen door middel van data. De vervolgvraag is misschien wel belangrijker: hoe? Je bedrijf sturen met data is één ding, maar wil jijzelf de enige zijn die de data begrijpt? Of heb je liever dat je organisatie over de hele breedte toegang heeft tot de relevante data, en op basis daarvan de nodige beslissingen kan nemen?
 
Datagedreven cultuur
In een echte datagedreven cultuur heeft iedereen in de organisatie toegang tot de data die relevant is, en is iedereen in staat om op basis van die data de juiste beslissingen te nemen. Maar juist in dat ‘in staat zijn’ zit het venijn: want waar jij moeiteloos het overzicht houdt over hectares aan Excel-lijsten, hebben je medewerkers daar misschien net iets meer moeite mee. Simpelweg omdat ze niet dagelijks naar de data kijken, of een wat minder scherp gevoel hebben bij wat de cruciale waarden zijn waarop je proces gestuurd moet worden. Natuurlijk kun je ze met veel moeite en tijd wel drillen in waar ze precies op moeten letten, maar is dat echt de snelste weg naar een effectievere aanpak? Er is geen bedrijf dat alleen maar getrainde data-analisten in dienst heeft, en daarnaast: het werk moet ook gedaan worden. Liefst met niet al te veel vertraging.
 
Duidelijke boodschap
Door te spelen met ‘wat’ je mensen laat zien, kun je invloed uitoefenen op hoe ze zullen reageren. In deze tijd van fake news en conspiracy theories is dat geen nieuws. Maar ook binnen je eigen organisatie is het een simpel feit dat de meeste medewerkers sneller zullen acteren op basis van een heldere, duidelijke boodschap dan op basis van een complexe set data. Het toegankelijk maken en vertalen van data en de beslissingen daaruit is dus een belangrijke stap, en een stap die kan leiden tot een veel grotere toepassing van je inzichten dan je in je eentje had kunnen realiseren. Duidelijke boodschappen, duidelijke acties en duidelijke waardering voor wat goed is of niet goed genoeg: de visualisatie maakt dat niet alleen de zender maar ook de ontvanger begrijpt wat de data vertelt. Bij een goede datavisualisatie verminder je de noodzaak voor andere informatieoverdracht in je operationele processen, sluiten processtappen beter op elkaar aan en werkt iedereen vanuit dezelfde brongegevens naar hetzelfde doel.
 
Visualisatiestandaard
Een bijkomend voordeel is dat kiezen voor een goede visualisatie van je data je ook dwingt na te denken over je eigen waarden: Wat vind je goed en slecht, wat is belangrijk of juist onbeduidend? Door te kiezen voor een sterkere logica bij het visualiseren van je data kom je ook uitzonderingen in je proces tegen, waar je vervolgens weer iets aan kunt gaan doen. Zo is een visualisatiestandaard meer dan alleen een mooi ‘jasje’ om je data: het dwingt je tot scherper onderbouwde keuzes in je bedrijfsprocessen, tot duidelijke metingen bij je doelen, tot gerichte acties en verantwoordelijkheden.

Als je als manager niet elke werkdag wil beginnen met het uitdelen van een stapel bevelen aan je medewerkers is een goede datavisualisatie onontbeerlijk. Dan is het alleen nog een kwestie van toegeven dat je er niet goed in bent – en hulp te zoeken.