Het einde van het web zoals wij dat kennen

Ik las een interessant artikel van David Gelernter, hoogleraar bij Yale, over hoe hij denkt dat het internet zich zal ontwikkelen. Volgens hem zal het web, zoals we dat op dit moment kennen, geheel verdwijnen. Hij denkt aan een digitale wereld die bestaat uit ‘life streams’, vele parallelle, eindeloze informatiestromen. Blogs, RSS feeds, chats, tweets, facebook-walls en andere tijdlijnen. Een verschuiving van wat hij het platte presentatiescherm noemt, naar een multidimensionale ruimte waar continu informatie doorheen stroomt.

Alle informatie zal zich uiteindelijk omvormen naar op tijdlijn gebaseerde stromen. Een heterogene, op inhoud doorzoekbare, realtime stroom van berichten. Hij vergelijkt het met een soort magisch dagboek waarvan de pagina’s zich vanzelf omslaan. Een zelf gekozen digitale wereld die vanzelf aan je voorbij komt. Dat wil zeggen, datastromen die je hebt gekozen te volgen. Tot een onderwerp ‘langs’ komt dat je interesseert, waarop je klikt en dan zal het bladerende boek stoppen en kun je lezen of terugbladeren.

Dus het web verandert van een statische verzameling van gegevens naar dynamische informatiestromen, waar je wel of niet op aangesloten kunt zijn. Waar je je eigen ‘volg-windows’ op instelt en zo je eigen gekozen informatie volgt. En waarmee het web – zoals we het nu kennen – langzaam zal verdwijnen.

Weinig dynamisch
David Gelernter was begin jaren negentig één van de voorspellers van het huidige world wide web. In zijn boek Gespiegelde werelden beschreef hij samen met Bill Joy, de oprichter van SUN Microsystems, een vooruitblik op de web-wereld zoals we die nu zo goed kennen. Zijn nieuwe verwachtingen hebben derhalve zeker de aandacht van velen die zich bezighouden met de ontwikkeling van het web, en de achterliggende computersystemen. Hij vergelijk het huidige web met een kioskstandaard vol dag- en weekbladen. Je pakt er een blad uit, gaat dat lezen en zet het vervolgens weer terug. Een weinig dynamisch geheel.

Het web als een dagboek heeft een tijdlijn. Berichten komen automatisch binnen en de informatie vernieuwt. Informatie ontstaat immers in de loop van tijd. Ons nieuws wordt niet meer in batches van eenmaal per dag geleverd, zoals dat nu nog bij gedrukte dagbladen het geval is, maar stroomt de hele dag binnen. Nieuws is een oneindige stroom informatie geworden. We zoeken ook naar gebeurtenissen in termen van ‘vorige week donderdag’, ‘twee weken geleden’ of ‘ergens in het voorjaar’. Niet meer ruimte- of plaats-, maar tijd-gebaseerd. Tijd is de nieuwe metafoor geworden in het denken in informatie. Logisch eigenlijk, zo leven we ons leven ook: een tijdlijn van gebeurtenissen.

Tijd
Het heeft twintig jaar gekost voordat ‘tijd’ de basis werd van internet. Dat vraagt ook een andere manier waarop we informatie op het internet moeten zoeken, vinden, gebruiken, opslaan en archiveren. Dat gebeurt nu op een eenvoudige, statische wijze. Gelernter zoekt echter naar betere manieren. Dat dit een tijd-gebaseerde wijze zal zijn, staat voor hem vast. De meest belangrijke functie van het internet is het leveren van actuele informatie. Vertellen wat er nú gebeurt. Daarom zijn de afgelopen jaren zoveel tijd-gebaseerde structuren ontwikkeld binnen het web. Twitter is daar een goed voorbeeld van. We willen continu onze honger naar nieuwe informatie stillen. Of het nu via tijdlijnen of tweets gaat, onze berichtgeving is een in de tijd georganiseerde stroom van gegevens geworden.

Natuurlijk kunnen we naast het heden, ook zoeken in het verleden. In de cyberwereld kun je in de tijd naar voren en naar achteren bewegen. Een nieuw feit wordt binnen enkele seconden geschiedenis en stroomt vanzelf naar achteren in die cyberwereld. Net zoals een blaadje dat je in een stromende beek gooit. Documenten, berichten of foto’s vallen op dezelfde manier in die denkbeeldige beek en stromen direct weg. Het verleden in. Een op tijd gebaseerd verleden, waar je dus ook de inhoud tijd-gebaseerd van kunt doorzoeken.

Maar wat gebeurt er als we al die stromen, feeds, chats samenvoegen? Als al die beken samenkomen in een wereldstroom van informatie? Een enorme rivier waar alle informatie uit de hele wereld samenkomt en voorbij stroomt? Dan ontstaat een nieuwe cyberwereld. Hoe ga ik daar zoeken? Wat wil ik eigenlijk vinden? Wat wil en kan ik wel en niet zien? Het is onmogelijk geworden werkelijk ál die voortstromende gegevens te zien. Daarnaast bestaat een deel van die informatiestroom uit privégegevens, waar we niets of slechts weinig van kunnen zien.

Stream browsers
Hoe gaan we in die eindeloze rivier zoeken? Niet meer zoals nu, door ‘sites’ of folders te doorzoeken. Het is eerder een emmer in een waterput laten zaken en ‘terug’ in de tijd informatie te zoeken. Hoe dieper je de emmer laat zakken, hoe ouder de informatie die je tegenkomt en omhoog kunt halen. Een waterput met digitale geschiedenis van het web. Als je de ‘emmer’ dertig jaar diep laat zakken, kom je bij de eerste berichten op het web uit. Al het andere is later – in de tijd – toegevoegd. Zelfs gedigitaliseerde geschiedenis.

Dat betekent dat zoekmachines ook zullen veranderen. Mensen zullen focussen op bepaalde informatie en vandaar uit verder en dieper zoeken. We gaan vaker gebruikmaken van allerlei nieuwe stream-browsers, gebouwd om informatiestromen toe te voegen, samen te voegen en te navigeren tussen die stromen. Of twee stromen van elkaar aftrekken en de verschillen herkennen. Een nieuw soort wiskunde rond informatiestromen. Met nieuwe praktische mogelijkheden die ons op maatgemaakte informatie kunnen leveren. Een interessante gedachte.

Hans Timmerman, CTO EMC Nederland