Thinking outside the data box. Is er ruimte voor intuïtie bij datagedreven besluitvorming?

Er zijn talloze artikelen en onderzoeken verschenen over het onderwerp intuïtie versus data, en de rollen die ze spelen bij besluitvorming. Er wordt tegenwoordig veel gesproken over datagedreven beslissingen. Op zich is dat niet vreemd, aangezien data cruciaal zijn voor besluitvorming in moderne zakelijke omgevingen. Toch is het zonde om intuïtie volledig te negeren. Dit speelt namelijk ook een belangrijke rol bij het interpreteren van feiten om als organisatie keuzes te kunnen maken en vernieuwende dingen te doen.



Een goed voorbeeld van iemand die het belang van intuïtie bij besluitvorming begreep is Steve Jobs. In welke mate speelde intuïtie een rol bij zijn creatieve en innovatieve visie en zijn leiderschapstrategie? Zoals hij het zelf uitdrukte: “Heb de moed om je hart en intuïtie te volgen. Zij weten op de een of andere manier wat je echt wilt worden.” Kennis combineren met het volgen van je hart en intuïtie, in plaats van enkel je ratio te gebruiken, kan absoluut allerlei rijke en nuttige inzichten opleveren.



Intuïtie versus logica van mensen en niet-mensen

Er is een onmiskenbaar complexe wisselwerking tussen de intuïtie en logica van de menselijke hersenen. Dit is een relatie die we nog niet volledig begrijpen. Maar hoe zit het met de relatie tussen intuïtie en zaken als analytics, op algoritmes gebaseerde data of artificial intelligence (AI)? Het is heel normaal om je af te vragen hoe iets dat niet menselijk is, zoals analytics of AI, toch heel intuïtieve kwaliteiten kan hebben. Het idee van ‘antropomorfisme’, ofwel het toekennen van menselijke eigenschappen aan een object, past hier ook bij. Opvallend is dat dit begrijp inmiddels niet meer volledig op science fiction lijkt.

In een recent artikel met de titel AI Intuition Beats Out Humans in Data Analysis wordt beschreven hoe onderzoekers van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) een data-machine hebben ontwikkeld, genaamd de Data Science Machine. Bij het analyseren van gegevens en het interpreteren van gegevenspatronen, blijken de kunstmatige intelligentie en intuïtieve krachten van de Data Science Machine die van de mens simpel te overtroeven.



“Het is een zeer effectief systeem dat alom wordt beschouwd als een doorbraak op het gebied van kunstmatige intelligentie. Deze erkenning komt door het feit dat het succesvol functioneert zonder menselijke steun op een gebied waar onze eigen intuïtie als cruciaal werd beschouwd. Dit lijkt niet te worden beperkt door het ontbreken van een menselijk element en het systeem neemt zelfs taken op zich zonder dat hier de intuïtie van een persoon voor nodig is. En daar blinkt het systeem zelfs in uit.”



Denk eens aan de subjectieve menselijke intuïtie aan één kant van het spectrum, en het ‘brein’ van zuiver objectieve gegevens, feiten, analyses en algoritmes aan de andere kant. Als je beide kunt overbruggen met de menselijke hersenen, die onder invloed staan van beide kanten van het spectrum, zowel intuïtie als logica, dan kan het resultaat mogelijk niet alleen meer holistisch zijn. Het wordt nog interessanter als je aan deze mix de intuïtie toevoegt van machines of systemen die in staat zijn om patronen te interpreteren. En niet alleen patroondetectie, maar een vorm van interpretatie die vrij is van onderbewuste, menselijke vooroordelen.



Holistische besluitvorming in de verpleging
Er zijn veel studies gedaan naar het gebruik van intuïtie in de verpleging bij het nemen van beslissingen. Bepaalde onderzoeken hebben aangetoond dat verplegers met meer ervaring en deskundigheid vaker hun intuïtie gebruiken als aanvullend hulpmiddel bij hun besluitvorming op basis van exacte gegevens. In de publicatie State of the Science: Intuition in Nursing, a Generation of Studying the Phenomenon wordt intuïtie zelfs gezien als een cruciaal onderdeel van besluitvorming, zowel bij kritische zorg, neonatale intensive care-afdelingen, kindergeneeskunde, of andere gebieden.

“Veel van de verpleegkundige literatuur die in de afgelopen twee decennia is gepubliceerd, heeft zich toegespitst op het gebruik van intuïtie in de verpleegkundige praktijk, en leert studenten over het gebruik van intuïtie en het toepassen ervan op het management van verpleging. We hebben geconcludeerd dat intuïtie noodzakelijk is voor complexe besluitvorming in de verpleging en dat dit wordt verwaarloosd in de verpleegliteratuur.”



Intuïtie in datagedreven organisaties

Het kan een lastige uitdaging zijn, maar als je een bepaalde vorm van intuïtie kunt combineren met solide, betrouwbare feiten, dan kan er mogelijk een compleet nieuwe wereld van inzichten aangeboord worden. Een wereld die veel verder gaat dan enkel wat voor de zintuigen te volgen is. Ik ben benieuwd in hoeverre dit gedachtengoed al wordt aangehangen in datagedreven organisaties van vandaag de dag. Kan intuïtie werkelijk een rol van belang spelen in de besluitvorming van organisaties waar zo’n cultuur heerst? En zo ja, hoe werkt dat dan in de praktijk?

Omri Kohl is co-founder en CEO van Pyramid Analytics.